Διάφορα έθιμα για το νερό

- Όταν μια γυναίκα πάει να γεννήσει, ρίχνουν νερό για να κυλήσει το μωρό σαν νεράκι.
- Όταν φεύγει κάποιος ταξίδι, ρίχνουν από πίσω του νερό για να κυλάει ο δρόμος του σαν νερό. (Γεωργία Κουνάνη Δ2΄)

- Υπάρχει η δοξασία ότι το νερό κοιμάται κάποιες ώρες. Αν βρεθεί κάποιος μπροστά σε κοιμισμένο νερό, δεν πρέπει να μιλήσει, γιατί μπορεί να πάθει μεγάλο κακό. Αν θέλει να πιει, πρέπει να το ταράξει να το ξυπνήσει.

- Στην ελληνική λαογραφία, τα δωδεκαημερίτικα πνεύματα ή αλλιώς Καλικάντζαροι που βρίσκονται όλο το υπόλοιπο διάστημα του χρόνου κάτω από τη γη, βγαίνουν και κάνουν χίλιες δυο αταξίες. Ενοχλούν τις νοικοκυρές, κλέβουν τηγανίτες, κάνουν θορύβους, αλλά στη γιορτή των Θεοφανίων με τον αγιασμό των υδάτων εξαφανίζονται στα έγκατα της γης. Για το σκοπό αυτό οι νοικοκυρές ρίχνουν τον αγιασμό με τη βοήθεια κλαδιού από βασιλικό σε όλο το σπίτι για να τα διώξουν.

- Η Περπερούνα είναι ένα έθιμο που τελείται σε πολλά χωριά του Έβρου για την εξουδετέρωση της ανομβρίας. Εκτός από την εκκλησιαστική λιτανεία που κάνουν, ντύνουν ένα πολύ φτωχό ή ορφανό κορίτσι (για να το λυπάται ο Θεός) με λουλούδια και χλωρά κλαδιά και το γυρίζουν στο χωριό καταβρέχοντάς το (ενώ σε ορισμένα μέρη, του ρίχνουν χρήματα σε ένα κόσκινο) και τραγουδούν.

Περπερούνα έλεγαν το κοριτσάκι και το έθιμο.
Περπερούνα περπατεί,
Για βροχή παρακαλεί.
Κύριε, ρίξε μια βροχή
μια βροχή καματερή.
μπάρες μπάρες τα νερά
λίμνες λίμνες τα κρασιά,
κάθε κούτσουρο καλάθι
κάθε στάχυ και ταγάρι,
για να σκάζ’ ο αλευράς
γιατί δεν πωλεί ακριβά
και να χαίρεται ο φτωχός
μ’ όλη του τη φαμελιά.
(Ηλίας Ρεβελής Δ2΄)

- Σε πολλά μέρη της Ελλάδας την Πρωτοχρονιά το πρωί, νύχτα ακόμη, σηκωνόταν ο νοικοκύρης του σπιτιού κρυφά και πήγαινε στη βρύση του χωριού. Αφού πλενόταν, έπαιρνε μια πέτρα μικρή και την έπλενε καλά στη βρύση. Μετά έκοβε ένα κλωνάρι από κάποιο οπωροφόρο δέντρο και το έβρεχε κι αυτό. Σε μερικά χωριά, έριχναν στη βρύση κι από ένα νόμισμα και από μια χούφτα σπόρους. Στη συνέχεια ο νοικοκύρης γύριζε στο σπίτι και έβρεχε όλους στο κεφάλι, ρωτώντας τους με το βρεγμένο κλωνάρι και την πέτρα λέγοντας: « σιδεροκέφαλοι χρόνια πολλά»(Καλομοίρα Βλασταράκου Δ2)

Τοπωνύμια

Κρυονέρι, Νερομάνα, Καλό Νερό, Νερόμυλος, Πηγαδάκια, Ξεροπόταμος, Καλή Βρύση, Κρυοπηγή, Κρήνη, Κανάλι.(Μαριέττα Μπελιά Δ2΄)

Φράσεις σε σχέση με το νερό

- Δε δίνει τ’ αγγέλου του νερό.
- Έχασε τα νερά του.
- Έκανε μια τρύπα στο νερό.
- Μπήκε το νερό με το κόσκινο.
- Ξέρει το μάθημα νεράκι.